APPENDIX

DIES IRE*

DIES IRE, DIES ILLA, dies tribulationis et angustiæ, dies calamitatis et miseria, dies tenebrarum et caliginis, dies nebulæ et turbinis, dies tuba et clangoris super civitates munitas et super angulos excelsos !-Sophonias i. 15, 16.

DIES iræ, dies illa!

Solvet sæclum in favillâ,
Teste David cum Sybillâ.

Quantus tremor est futurus,
Quando Judex est venturus,
Cuncta stricte discussurus!

Tuba mirum spargens sonum
Per sepulcra regionum,
Coget omnes ante thronum.

Mors stupebit, et natura,
Quum resurget creatura,
Judicanti responsura.

Liber scriptus proferetur,
In quo totum continetur,
Unde mundus judicetur.

Judex ergo cum sedebit,
Quidquid latet, apparebit:
Nil inultum remanebit.

Quid sum, miser! tunc dicturus,
Quem patronum rogaturus,
Quum vix justus sit securus?

Rex tremendæ majestatis,
Qui salvandos salvas gratis,
Salva me, fons pietatis!

*For a translation of this poem see page 3527.

Recordare, Jesu pie,
Quod sum causa tuæ viæ;
Ne me perdas illâ die!

Quærens me, sedisti lassus,
Redemisti, crucem passus:
Tantus labor non sit cassus!

Juste Judex ultionis,
Donum fac remissionis
Ante diem rationis!

Ingemisco tanquam reus,
Culpâ rubet vultus meus;
Supplicanti parce, Deus!

Qui Mariam absolvisti,
Et latronem exaudisti,
Mihi quoque spem dedisti.

Preces meæ non sunt dignæ,
Sed tu bonus fac benigne
Ne perenni cremer igne!

Inter oves locum præsta,
Et ab hædis me sequestra,
Statuens in parte dextrâ

Confutatis maledictis,
Flammis acribus addictis,
Voca me cum benedictis!

Oro supplex et acclinis,
Cor contritum quasi cinis,
Gere curam mei finis!

Lacrymosa dies illa,
Qua resurget ex favillâ
Judicandus homo reus;
Huic ergo parce, Deus!

Tommaso di Celano [1185?-1255?]

Stabat Mater Dolorosa

3571

STABAT MATER DOLOROSA *

STABAT Mater dolorosa

Juxta crucem lacrymosa,

Dum pendebat filius;

Cujus animam gementem,
Contristatam et dolentem,
Pertransivit gladius.

O quam tristis et afflicta

Fuit illa benedicta

Mater unigeniti,

Quæ morebat et dolebat,
Pia mater, dum videbat
Nati pœnas inclyti!

Quis est homo qui non fleret,
Christi matrem si videret

In tanto supplicio?

Quis non posset contristari
Piam matrem contemplari
Dolentem cum filio?

Pro peccatis suæ gentis,
Vidit Jesum in tormentis,
Et flagellis subditum.

Vidit suum dulcem natum,
Morientem, desolatum,

Dum emisit spiritum.

Eia mater, fons amoris,

Me sentire vim doloris

Fac, ut tecum lugeam.

Fac ut ardeat cor meum

In amando Christum Deum,

Ut illi complaceam.

Sancta Mater, istud agas,

Crucifixi fige plagas

Cordi meo valide.

*For a translation of this poem see page 3529.

Tui nati vulnerati,

Tam dignati pro me pati,

Pœnas mecum divide.

Fac me vere tecum flere,

Crucifixo condolere,

Donec ego vixero;

Juxta crucem tecum stare,

Et tibi me sociare

In planctu desidero.

Virgo virginum præclara,
Mihi jam non sis amara;

Fac me tecum plangere;

Fac ut portem Christi mortem,
Passionis fac consortem,

Et plagas recolere.

Fac me plagis vulnerari,

Cruce hac inebriari,

Et cruore filii;

Inflammatus et accensus,

Per te, Virgo, sum defensus
In die judicii.

Fac me cruce custodiri,

Morte Christi præmuniri,

Confoveri gratia.

Quando corpus morietur,

Fac ut animæ donetur

Paradisi gloria.

Jacopone da Todi [ ? -1306]

VENI, SANCTE SPIRITUS *

VENI, Sancte Spiritus,

Et emitte cœlitus

Lucis tuæ radium.

* For a translation of this poem see page 3530.