nadere ondervinding zal het blijken dat zij ook kan geacclimateerd worden op vele plaatsen, waar men de teelt niet voor mogelijk hield.

De zuivering en het zuiveringswerktuig.

Het door Dr. Roezl uitgevonden zuiveringswerktuig bestaat uit een metalen rol van 36 Eng. duim middellijn en ongeveer 18 Eng. duim lengte; deze wordt door stoom of andere beweegkracht gedreven tot een snelheid van 300-400 omwentelingen in de minuut. De rol is voorzien van dwarse staven of messen van metaal, die op 4 duim afstand van elkaar geplaatst zijn en ongeveer duim buiten den buitensten omtrek uitsteken. Deze messen hebben driederlei vorm, en zijn beurtelings geplaatst, zoodat nimmer twee gelijke nevens elkander staan. De vorm dezer messen is op de figuur aangewezen. Op een kleinen afstand van de einden dezer messen bevindt zich de rand van een soort van tafel, die met een dunne metalen plaat bekleed is. Deze tafel is zoo zamengesteld dat de met metaal bekleede randen verwisseld en vastgezet kunnen worden, zoodat men naar goedvinden een hollen of een bollen rand kan gebruiken. Deze randen kunnen, naar men verkiest, op kleiner of grooter afstand van de mesranden gesteld worden; als de machine werkt, zijn ze echter onbeweegbaar.

Zoodra de Ramee (ook hennep en andere planten kunnen met dit werktuig gezuiverd worden) afgesneden is, neemt de werkman een hand vol in zijn regterhand, vat de bos op twee voet afstand van het benedeneinde aan, en plaatst deze tegen de messen over den met metaal bekleeden tafelrand; door het ronddraaijen der rol stroopen de messen de bladen weg, schrappen den bast af en nemen de celstof en de harsachtige bestandeelen daaruit weg, die op den grond vallen, terwijl de vezel ongedeerd blijft. Daarna wordt het andere einde van de bos op gelijke wijze

ZUIVERINGSWERKTUIG VAN DR. ROEZL.

behandeld en worden de planten aldus over hare geheele lengte gezuiverd. Deze eerste bewerking geschiedt met den hollen rand, die aan de tafel bevestigd wordt. Daarna worden zes aldus bereide bossen bijeengevoegd en in water geplaatst om te weeken en de overblijvende harsachtige bestanddeelen te doen oplossen. Als deze bundel genoegzaam geweekt is, wordt hij op nieuw aan de werking der machine blootgesteld, doch nu met den bollen rand. Door deze tweede bewerking worden de vezels zeer zacht en wit en spreiden zich als linnen uit. Zij worden dan geplaatst in eene oplossing van gewone loog-zeep en water en nagenoeg, doch niet geheel tot het kookpunt verhit; in dezen toestand blijven zij eenige uren, waarna ze gedroogd worden en gereed zijn ter verpakking.

Algemeene opmerkingen.

De Zuidelijke Staten van Noord-Amerika zijn tegenwoordig in de noodzakelijkheid een nieuwe cultuur in te voeren, die in overeenstemming is met de verminderde krachten van arbeid en kapitaal. Daarvoor is de Rameecultuur juist geschikt. De katoenteelt toch is te wisselvallig, de suikerteelt vereischt zooveel kapitaal, dat slechts weinig planters daartoe in staat zijn. Bij de Ramee-cultuur zijn weinig moeijelijkheden te overwinnen. Zij vereischt weinig arbeid, een gering kapitaal; het gewas wordt snel voortgeplant en de opbrengst tegen een goeden prijs verkocht. Zij kan, wat meer zegt, voor het zuiden een monopolie worden omdat bodem en klimaat daar boven andere streken voor deze plant geschikt zijn. De daar gewonnen vezelstof is fijner, langer en sterker dan zelfs in de Oostindiën. In Oostindie groeit de stengel niet hooger dan 5-6 voet, in Louisiana tot 10 voet. Reeds zijn verscheidene plantaadjes aldaar zoo uitgebreid dat zij aan naburige plantaadjes planten voor den aanleg leveren, en spoedig zullen de markten van N. York en N. Orleans voor deze nieuwe vezelstof geopend zijn. Men meent dat de tegenwoordige prijs van / 1,20 het kilo door de toenemende aanplanting dalen zal. Doch al daalt hij tot 60 c., dan nog is de teelt voordeeliger dan die van het katoen. Men moet echter veeleer veronderstellen dat de prijs aanmerkelijk stijgen zal. Want zoodra de technische waarde van deze vezelstof meer aan het licht komt, moet de vraag over geheel Europa en Amerika niet weinig toenemen en door het betrekkelijk kleine grondgebied, waarop de teelt plaats heeft, zullen de prijzen eer toe- dan afnemen. Reeds hebben sommige huizen te Manchester en N. York vooruit aanvraag gedaan voor al den beschikbaren voorraad en zich bereid verklaard kapitaal op in aanleg zijnde plantaadjes te leveren. Op de Engelsche markten

zijn deze vezels reeds sinds lang van Java en verschillende Oostindische havens aangevoerd; de voorraad was echter te klein en de aanvoer te onzeker om genoegzame navraag te doen ontstaan. Slechts eenige weinige fabrieken in Engeland en Frankrijk hebben de Ramee in 't geheim ingevoerd, om haar, met katoen vermengd, voor sommige supérieure artikelen te gebruiken; vooral de kantfabrieken hebben het grootste gedeelte van den aanvoer in Europa gebruikt. De oorzaak van den beperkten aanvoer lag vooral in de moeijelijkheid der bewerking van de vezel in Oostindië, welke bewerking nog uit de hand met een gewoon mes geschiedt, hetgeen veel tijd vereischt en een meer uitgebreiden uitvoer belemmert. Deze oorzaak wordt geheel weggenomen door het werktuig van Dr. Roezl. Dit werktuig is op de laatste tentoonstelling in Louisiana te zien geweest en heeft daar zeer voldaan. Het is zeer eenvoudig en gemakkelijk vervoerbaar. Een enkel zoodanig werktuig is voldoende om de opbrengst van verscheidene groote plantaadjes te zuiveren. Het werktuig is tegen den prijs van 225 dollars (562,50) te verkrijgen bij J. Bruckner, agent van Dr. Roezl, 104 Gravier-street, Nieuw-Orleans.

ik

Ik kan niet ontkennen dat in deze mededeelingen veel is, wat naar humbug zweemt, en hadden wij niet andere bewijzen voor de deugdelijkheid der aanbevolen zaak, zou eenigzins wantrouwen. Doch wij moeten van eene aankondiging, welke geheel voor den handel bestemd, in een catalogus-vorm en stijl is uitgegeven, niet eischen, wat wij met regt van een wetenschappelijk stuk kunnen vragen. Zoo wordt hierin van het China-gras niets gemeld; onze beroemde Dr. Blume heet een french botanist; de Ramee groeit nu eens 10, dan weer 20 voet hoog; het zuiveringswerktuig doet ons denken aan de bekende machine, waarin

men aan de eene zijde de varkens werpt en aan de andere zijde de worst te voorschijn haalt; de vooruitzigten omtrent een Ramee-monopolie voor de Zuidelijke Staten zijn niet van optimismus vrij te pleiten; kortom alles draagt geheel het kenmerk van de tallooze ondernemingen en speculatiën van het nimmer rustende vrije Amerika.

In de beschrijving wordt ook geen gewag gemaakt van het uitputtend vermogen der Ramee, waardoor men verpligt is, na weinig jaren een Rameeveld te verplanten of de wortels op een ander terrein over te planten. Voor het overige komt de Amerikaansche kweekingswijze vrij wel met de Chineesche overeen.

Het grootste bezwaar echter tegen de uitbreiding der Ramee-cultuur was steeds de langzame en gebrekkige bereiding der vezels. Indien dit bezwaar door het werktuig van Roezl werkelijk is overwonnen, waarover alleen de ondervinding kan beslissen, dan meenen wij dat de groote verwachtingen, die de Amerikanen van de Ramee koesteren, niet overdreven zijn.

Sedert eenige jaren is de Chinesche netel ook in het zuiden van Frankrijk ingevoerd en zijn daarmede gunstig geslaagde proeven genomen. De eer van die invoering komt voornamelijk toe aan de Keizerlijke Acclimatatie-Maatschappij. De Heer Terwangne te Rijssel heeft in 1859 reeds een verbeterde wijze van rooting in praktijk gebragt, waaromtrent mij echter niets naders bekend is 1).

Volgens een berigt van den Heer A. Audoynaud in het Journal de l'Agriculture van J. A. Barral, 1868, I. p. 495, heeft de genoemde Maatschappij in Maart 1867 een kist met zaden van de Boehmeria nivea gezonden aan de Landbouw-Maatschappij te Nice, die een aantal personen

1) Zie Bulletin de la Soc. imp. Zool d'Acclim. 1859, 541. 1860, XCI. 1863, 578. 1864, 46. 1865, 654. 1866, 291.